Nienke is 29 jaar en woont samen met haar vriendin en hond in Drenthe. Ze werkt als psycholoog bij de polikliniek van GGZ Drenthe en is daarnaast in opleiding tot GZ psycholoog. Het grootste gedeelte van haar werk bestaat uit behandelingen. Dit kunnen allerlei behandelingen zijn, maar met name cognitieve gedragstherapie en oplossingsgerichte therapie. Nienke deelt in dit verhaal hoe haar werk als psycholoog is veranderd door de Corona crisis.

Welke problematiek behandel je?

Mijn cliënten hebben allerlei soorten klachten. Momenteel zie ik mensen met angststoornissen (sociale angst, gegeneraliseerde angststoornis), depressiviteit, obsessief compulsieve stoornis, paniekstoornis, trauma en persoonlijkheidsproblematiek. Daarnaast zie ik ook mensen met een autisme spectrum stoornis of ADHD die kortgeleden deze diagnose hebben gekregen en daar hulp bij nodig hebben. 

Nienke, psycholoog bij GGZ Drenthe

De mensen spreek ik normaal gesproken op de polikliniek. Zij wonen dus thuis. Welke impact de klachten op hun leven hebben loopt erg uiteen. De een werkt nog fulltime, heeft een gezin en functioneert in de maatschappij en de ander zit al langere tijd in de ziektewet of is werkeloos en komt het huis nauwelijks nog uit. Juist die afwisseling is erg leuk en uitdagend. 

Psycholoog tijdens de Corona crisis

Op de polikliniek is de impact groot. We ontvangen cliënten daar niet meer en moeten alles telefonisch, via internet of beeldbellen doen. Wij als hulpverleners mogen ook zo min mogelijk nog op de polikliniek komen, alleen voor crisissituaties is er altijd iemand aanwezig om mensen te zien. Daar hebben we speciale kamers, met een scherm en beschermende kleding, voor mensen die mogelijk besmet zijn.  We werken via een e-health programma waar we ook in kunnen beeldbellen. Dit programma hadden we al wel, maar moesten we nu wat intensiever leren kennen en gebruikten we eerder niet dagelijks.

Deze maatregelen betekenen dat ik dus cliënten spreek en zie over de telefoon, in mijn eigen huis en studeer- of woonkamer. Dat is wel een grote verandering. De scheiding tussen werk en privé is opeens veel vager, terwijl het natuurlijk soms over hele persoonlijke dingen gaat in therapie. Je kan het niet hebben dat iemand opeens binnen loopt of de hond er doorheen blaft. 

Ook de dingen die je normaal in therapie doet, zoals samen iets uitwerken op een whitebord, oefeningen, rollenspellen, traumatherapie, zijn nu moeilijker. Het ‘kan’ allemaal wel, maar vereist veel creativiteit en werkt (voor mijn gevoel) niet altijd zo goed als in de kamer. 

Invloed op de cliënt?

Zelf merk ik ook dat cliënten niet snel hun gevoelens écht op tafel leggen, dat het toch wat afstandelijker is. Normaal zie je emotie bij een cliënt, benoem je dat en ga je daar op in. Nu is dat lastiger en kom je niet aan die vorm van therapie toe. 

De ervaringen van cliënten zijn verder wisselend. De een vindt het geen probleem. Dan zijn we gerust een uur aan het beeldbellen. De ander neemt niet op of wil liever pas weer een afspraak als deze hele situatie voorbij is. Iedereen zit daarentegen in hetzelfde Corona schuitje en doet zijn best op zich aan te passen. Dat is heel mooi om te zien. De mensen die eerst nog wel wilden wachten tot het over is, komen nu tot inkeer, omdat het echt nog wel even gaat duren en ze wel verder willen met hun therapie. 

Voor oudere mensen merk ik dat het lastig is dat ze via het e-health programma moeten werken, maar eigenlijk lukt het iedereen. Zo niet, dan contact ik ze gewoon telefonisch. 

…en mensen op de wachtlijst?

Diagnostiek is wel een ander verhaal. Mensen die al even op de wachtlijst stonden voor een onderzoek moeten nu nog langer wachten. Interviews, bijvoorbeeld naar ADHD, ASS of persoonlijkheid, proberen we wel door te laten gaan via telefoon, maar dat is echt heel intensief. Testen gaat nu niet, dus die mensen moeten lang wachten. Meestal is dat niet heel urgent, maar ideaal is het niet, ze staan tenslotte niet voor niets daar op de wachtlijst. 

Wat als een cliënt niets kan met e-health?

In principe zijn er geen uitzonderingen, alleen bij een crisissituatie wordt de cliënt op de polikliniek gezien. Tot nu toe heb ik zelf geen cliënten gehad die er écht niets mee konden. Vaak komen ze na de eerste keer tot de conclusie dat het wel lukt, of zijn de gesprekken wat korter en meer ‘onderhoudend’ in plaats van echt therapie. 

De behandelingen die gepland stonden gaan gewoon door, en wij bellen de cliënt. Het is niet echt een ‘vraag’ of je wilt, je hebt tenslotte al hulp lopen. Als een cliënt niet opneemt, dan mail ik ze vaak om contact op te nemen of probeer het nog een paar keer. Het is natuurlijk een stukje eigen verantwoordelijkheid, maar als behandelaar weet je ook wel wie wat kwetsbaarder is en misschien een extra telefoontje nodig heeft om over de drempel geholpen te worden. Het helpt mij in het gesprek ook om het ongemakkelijke gewoon te benoemen. Voor mij is het ook niet ideaal, we moeten er maar het beste van maken. Met een grapje of erkenning komen mensen een heel eind (en ik zelf ook). 

Cliënten met kinderen

De enige lastigheid zit hem soms in de zorg voor kinderen tijdens therapie. Cliënten die kinderen thuis hebben, omdat school/opvang dicht is, hebben nogal eens last van veel ruis tijdens de therapie. Ik heb regelmatig dat kinderen aandacht nodig hebben, schreeuwen of huilen in de kamer van de ouder met wie ik bel.  Dan hebben ouders weinig ruimte en tijd om een moeilijk of emotioneel gesprek te voeren. Ook de inhoud van een therapie wil je niet altijd delen met je kinderen. Als ouders dan niet even rustig kunnen zitten, omdat de partner wel gewoon werkt, spreek ik op een ander moment met ze af of we bewaren die onderwerpen/therapie voor later. 

Toename psychische problemen?

Iedereen is wat wiebeliger in deze periode. Het is ook angstig, dus als je al psychische klachten hebt, wordt dat uiteraard niet beter. Uit je structuur gerukt worden, alle bezigheden die je net had opgebouwd die niet meer mogen en al die negativiteit helpen bij psychische klachten als depressie en angstklachten absoluut niet. Veel cliënten hebben daar extra last van. Veel gesprekken gaan over dat soort onderwerpen. Ik merk wel dat iedereen tegelijkertijd inziet dat de rest van de wereld daar ook last van heeft, dus ze echt niet alleen zijn. 

Mensen die last hebben van vermijdingsgedrag (bijvoorbeeld bij angstklachten, sociale angst of paniek/agorafobie) stagneren soms wat in hun proces. Vermijding is namelijk nu verplicht en dat helpt absoluut niet bij de therapie of de stappen die we al gemaakt hadden.

Wat heb je als hulpverlener nodig?

Goed materiaal, een goede internetverbinding en goede Apps zijn wel echt noodzakelijk. Het meeste was en is gelukkig door mijn werkgever snel geregeld. De e-health app die wij gebruiken vind ik zelf niet ideaal. Ik zou graag een App gebruiken waar ik een ‘whitebord’ had of mijn scherm kon delen. Dat kan helaas niet. Maar eerlijk, ik sta versteld van wat er wél kan! De creativiteit van mensen is ook echt prachtig. Ik gebruik gewoon mijn whitebord in mijn kamer en richt de camera daarop.. we moeten iets!

De toekomst en wachtlijsten

Ik denk dat we nog wel even in quarantaine zitten, daar moeten we aan gaan wennen, denk ik. Ik vrees wel voor de cliënten die ‘crisisgevoelig’ zijn. Hoe moet dat in die situatie? Ook wanneer we elkaar weer mogen zien, de druk op de wachtlijsten was natuurlijk al groot, die zal nu alleen maar opgelopen zijn….

Het kabinet en de GGZ

Ik moet heel eerlijk bekennen dat ik het nieuws een beetje vermijd. De psycholoog moet af en toe ook aan haar psychische gezondheid denken 😉 Wat ik mooi vond is dat Rutte en de Koning allebei in hun toespraak de angst normaliseren, wat voor mensen met psychische klachten echt wel betekenis heeft. Expliciete aandacht voor de GGZ heb ik niet gemerkt, wel voor de zorg (ziekenhuis, ook de psychiatrische ziekenhuizen, verpleeghuizen, of de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking). Dat is prachtig om te zien.

Advies van de psycholoog

Wees in deze tijd lief voor jezelf en de ander. We zitten allemaal in dezelfde situatie. Juist dan is het goed om wat meer voor jezelf te zorgen en om een ander te denken. Breng nieuwe structuur aan in deze rare dagen. Routine en structuur zorgen ervoor dat je makkelijker met veranderingen en nare berichten om kan gaan. Vul je dagen met dingen waar je van geniet en zoek oude hobby’s weer op. Kook eens uitgebreid voor jezelf, maak er iets speciaals van bijvoorbeeld. Blijf genoeg bewegen en zoek de rust buiten op.

En het belangrijkste: doseer de informatie die je opzoekt. Eenmaal per dag nieuws kijken is meer dan genoeg. Blijf de nieuws Apps niet verversen en verlies jezelf niet in sociale media.

Ook meedoen aan een interview? Mail ons: ikvrouwvanjou@gmail.com

Fotografie: Unsplash