Bloggers: slaven van de marketing?

Geraakt was en ben ik door de video’s en boodschap van Essena O’Neill. Heel veel mensen met mij reageerden enthousiast op haar video waarmee ze gedag zei tegen de nepheid van alle social media. Al snel kwamen er ook vele negatieve reacties. Het zou allemaal een leugen zijn, een manier om zichzelf nog meer te promoten om nóg meer geld binnen te harken. Ik vind het jammer dat we zo’n krachtig statement, iets wat de huidige, extreem op uiterlijk gerichte, maatschappij absoluut kan gebruiken, al zo snel in twijfel wordt getrokken. Zijn we met zijn allen bang voor de waarheid? Misschien had ze niet alle social media over één kam moeten scheren, maar de boodschap dát social media vaak geen correcte weerspiegeling is van de échte wereld lijkt me een juiste. Zo lijkt het leven van veel bloggers een stuk rooskleuriger online als het in wezen is. Zijn veel bloggers, wellicht zonder dat ze dit wilden,  lachende slaven van de marketing geworden?

Glossy Magazines
Als ik door verschillende populaire Instagram accounts scroll zie ik veelal alleen maar lachende gezichten en mooie spullen. Het is ergens een beetje te vergelijken met glossy magazines. We roepen al jaren met zijn allen dat glossy magazines fake zijn en dat ze ervoor zorgen dat jongeren onzeker worden. De prachtig vormgegeven Instagram accounts met foto’s met soms meerdere filters zien er perfect uit, soms nog mooier dan de gemiddelde glossy. Perfectie in print verplaatst zich naar perfectie online. Is dit iets wat we met elkaar tegen moeten gaan? Moeten we nu ingrijpen voor het te laat is? Het probleem is een beetje dat social influencers natuurlijk ook deels doen waar vraag naar is. Als er vraag was naar Instagram accounts waarop het echte leven in beeld werd gebracht, dan zouden die accounts wel razend populair zijn. Dat is niet het geval. De accounts die populair zijn, zijn die van de ‘succesvolle’ mensen. Die van de mensen die mooi op een foto staan, die prachtige kleding dragen, perfecte foto’s plaatsen en een zogenaamd ideaal leven hebben.

Marktwerking
Zogenaamd ja. Nee, niet iedereen is fake op social media en zeker niet alles is fake, maar het is wel een heel beperkt en eenzijdig beeld van de werkelijkheid. Het aantal foto’s van ruzies, van een chagrijnige stemming, van onzekerheid en verdriet verhouden zich geenszins tot het aantal foto’s waarop we lachen en gelukkig zijn. Als we al gelukkig zijn als we lachen. Waarom publiceren we in grote getale zo’n eenzijdig beeld van ons leven? Ik denk dat we het antwoord deels moeten zoeken in de marktwerking. Wil je een Instagram account met veel volgers, dan zal je – uitzonderingen daargelaten – toch voornamelijk positieve en mooie foto’s moeten plaatsen. Glossy magazines verkopen, mooie mensen verkopen en mooie afbeeldingen verkopen. Er zitten maar weinig mensen te wachten op het volgen van een Instagram account van iemand met een ‘doorsnee’ leven. Dat is niet leuk genoeg… en eigenlijk is dat natuurlijk best treurig. We willen immers allemaal leuk gevonden worden om wie we zijn, maar we volgen massaal mensen die zogenaamd unieker zijn dan wij. Althans, dat is wel het beeld wat velen krijgen van de foto’s die gepubliceerd worden.

Slaaf van de marketing
Ieder mens wil graag gewaardeerd worden, leuk gevonden worden. Op social media vertalen we dit in likes en volgers. Hoe meer likes en volgers, hoe leuker en hoe meer mensen je leuk vinden. Wil je van je hobby je werk maken, dan zal je veel volgers en likes moeten verzamelen, anders ben je niet leuk genoeg voor bedrijven. Je bent immers pas interessant als je een groot publiek bereikt. Omdat je je eigen merk bent is de scheidslijn tussen leuk gevonden worden door de echte mensen én interessant zijn voor bedrijven heel dun. Je moet flink stevig in je schoenen staan om je zelfbeeld niet te laten bepalen door likes en volgers. Alles wat je doet en zegt kan bovendien door je volgers onder de loep worden genomen en worden uitvergroot. Wil je van je hobby je werk maken, dan zal je aantrekkelijk moeten zijn voor bedrijven en dat betekent veelal positiviteit, schoonheid en bekendheid. In hoeverre is jouw Instagram profiel dan nog een weerspiegeling van jouw echte ik? Of is het enkel een weerspiegeling van jou als merk? En als dit laatste het geval is, zijn je volgers zich hier dan bewust van?

Als je als blogger gratis spullen krijgt is dat natuurlijk enorm leuk. Wil je vaker met bedrijven kunnen samenwerken, dan zal je niet zo snel een kritische review durven schrijven over de ontvangen spullen. Als jij negatief bent over bedrijven, dan past een volgend bedrijf wel op met jou, die wil immers geen negatieve reclame. Als jij van je hobby je werkt wilt maken, dan heb je die bedrijven nodig.

Fake
Een tijd geleden schreven we al een blog over volgers kopen op social media. Het feit dat dit in grote getale gebeurt zegt wel degelijk iets over dat er flink veel nep is op social media en dat volgers en likes voor velen heel belangrijk zijn. Net zoals we soms over een feestje zeggen dat iets ‘superleuk en gezellig’ was terwijl er in wezen geen bal aan was, zie je dit ook veel op social media voorbij komen. Geweldige events (waar je je best eenzaam voelde), zogenaamd prachtige kleding (die na twee keer wassen alweer lelijk was), een super happy face (terwijl je die dag helemaal niet zo gelukkig was).  De schijn wordt opgehouden om populair te kunnen zijn, om geliefd te worden. Ik denk dat velen van ons zich aan dat lachen, terwijl we niet 100% gelukkig zijn, weleens schuldig aan maken.

Ook wij vinden dit soms een lastige kwestie. Hebben we een keer een minder goed weekend, dan zijn de beelden van onze weekend vlog vrij saai. Hoe saaier de beelden, hoe minder mensen de vlogs bekijken, terwijl wij als personen niet veranderd zijn. Een keer geen vlog online plaatsen omdat we een slecht weekend hadden levert veel kritiek en teleurstellende reacties op, dus dat is ook geen oplossing. Het is dus niet altijd even eenvoudig om altijd de werkelijkheid te vloggen én je kijkers tevreden te stellen.

Voorbeeldfiguur & zelfbeeld
De mensen achter populaire Instagram account en YouTube kanalen zijn voor veel jongeren een voorbeeld en inspiratie. Wat je als social influencer laat zien, willen andere mensen ook. Je heet niet voor niets ‘Social Influencer’. Het risico van enkel mooie beelden tonen is dat het bij volgers gevoelens van jaloezie en minderwaardigheid oproept. “Zij krijgt duizenden likes en heeft allemaal mooi spullen, kent superveel bekende mensen en wordt bij allerlei toffe feestjes uitgenodigd en ik heb alleen een suf bijbaantje en word gepest op school”. Hoe perfecter het beeld op social media, hoe meer likes en views, hoe groter de afstand tot ‘gewone jongeren’ en hoe meer de focus komt te liggen bij het uiterlijk. “Als ik ook zo mooi ben als haar en zulke mooie kleding draag, dan word ik misschien ook zo populair en leuk gevonden”. Ik denk dat de focus op het uiterlijk door social media meer dan ooit aanwezig is.

Recent stond er een artikel in Metro waarin werd beweerd dat vloggers ouders in geldnood brengen. Dat lijkt me een wat te simpele conclusie, maar ik denk dat we als bloggers en vloggers soms wel wat meer bewust mogen zijn van onze invloed op jongeren. Als we massaal op Instagram en YouTube allerlei producten aanprijzen simpelweg omdat we die gratis krijgen, is het begrijpelijk dat jongeren dit ook graag willen hebben. Natuurlijk ligt de verantwoordelijkheid uiteindelijk bij de ouders, maar het is wel goed om ons er bewust van te zijn. Ook wij maken ons hier weleens schuldig aan. Zo ontvingen we beiden een dure onesie. Een hele leuke beloning voor ons harde werken, maar het voelde tegelijkertijd dubieus om te tonen aan onze volgers. Welk meisje van 14 kan er immers een onesie kopen van 200 euro? Ik vroeger niet. Wanneer kies je voor jezelf en wanneer kies je voor maatschappelijke verantwoordelijkheid? En wat als je voor dat laatste kiest en om je heen allemaal ‘collega’s’ het product wel gratis ziet ontvangen en promoten?

Je eigen merk
Zelfpromotie wordt gezien als iets negatiefs, maar waarom? Als ik voor een bedrijf als Gilette zou werken, dan ben ik daar actief bezig met het bijdragen aan de promotie en verkoop van scheermesjes. Ik ben dan in dienst van een ander en promoot een product. Als je als social influencer doet aan zelfpromotie verkoop je jezelf. Logisch, want jij bent het bedrijf. Waarom is het wel acceptabel om in dienst van een baas scheermesjes te promoten, maar niet als eigen baas jezelf te promoten?

Echt leven
Wat ik tenslotte een waardevol onderdeel vond van de video’s van Essena O’Neill was haar oproep om écht te gaan leven. Zoveel mensen zijn massaal online zo actief, dat ze offline soms een beetje vergeten. Het leven draait inderdaad niet om likes, volgers en views. Jouw waarde is niet te bepalen op basis van likes, volgers en views. Jouw waarde is alleen te bepalen op basis van de persoon die jij in het échte leven bent. Likes, views en volgers zijn allemaal digitaal en niet tastbaar. Natuurlijk kan je online heel veel mensen leren kennen, maar uiteindelijk bevindt het échte leven zich buiten het computerscherm, buiten de veilige digitale muren van internet. Het werkelijke genieten vind je bij vrienden, familie en geliefdes. Daar is échte liefde.

Kritisch naar onszelf
Joyce en ik vinden het ontzettend leuk om een blog met bijbehorende social media kanalen bij te houden. Toch mogen ook wij zo nu en dan even wat kritischer bij bovenstaande stilstaan. We promoten geen dingen waar we niet achter staan en de hoeveelheid spullen die we ontvangen is nog heel minimaal, maar het is wel goed om hier over na te denken voor de toekomst. Hoe blijven we trouw aan onszelf, hoe nemen we maatschappelijke verantwoordelijkheid en hoe kunnen we blijven bloggen zonder dat we er zelf op verliezen?

We willen zoveel mogelijke een eerlijk beeld van ons leven geven en stellen ons in blogs en video’s dan ook regelmatig kwetsbaar op. Hebben we een wat mindere dag, dan zal je ook wat minder foto’s van ons voorbij zien komen op Instagram. Op die manier voelt het goed en oprecht. Tenslotte wil ik zeggen dat ik het mooi vind dat er ook een heleboel échte en oprechte bloggers en YouTubers zijn. Een YouTuber als Enzo Knol laat zien dat je niet perfect hoeft te zijn, geen perfect leven hoeft te hebben om gewaardeerd te worden, om een tof mens te zijn.

Fotografie: Joe St.Pierre